Хайлт

Сангийн сайдын 2022 оны  8 дугаар сарын 01-ны өдрийн А/155 дугаар тушаалаар "Хоршооны нягтлан бодох бүртгэлийн журам" батлагдсан. Журам нь 8 бүлгээс бүрдсэн. ХӨРӨНГӨ Б. ХЭМЖИЛТ БА ҮНЭЛГЭЭ Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийг нэрлэсэн үнээр бүртгэнэ. Гадаад валютаар хийгдсэн ажил гүйлгээ- Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийг тухайн үеийн Монголбанкны албан ханшаар тооцон төгрөгт шилжүүлэн хүлээн зөвшөөрөх ба төгрөг, валютаар давхар бүртгэнэ. Тайлагналын өдөр гадаад валютыг тухайн өдрийн албан ханшаар дахин үнэлэх ба ханшийн тэгшитгэлээр үүссэн зөрүүг тайлант хугацааны олз, гарзаар хүлээн зөвшөөрнө. Хоршооны тухай хуулийн 25, 27 дугаар зүйлд заасны дагуу "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө", "Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө" зэрэг мөнгөн сангуудад хуваарилах, төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг захиран зарцуулах журмыг бүх гишүүдийн хурлаар батална. "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө"-ийн үлдэгдлийг Хоршооны тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд заасан хэмжээнд байлгах зорилгоор санг байгуулах хувь хэмжээг жил бүр шинэчлэн, тогтооно. В. БҮРТГЭЛ ХӨРӨНГИЙН ОРЛОГО: Дараагийн дугааруудад бусад мэдээллийг нэг бүрчлэн оруулах болно. Эх сурвалж: Legalinfo

Сангийн сайдын 2022 оны  8 дугаар сарын 01-ны өдрийн А/155 дугаар тушаалаар "Хоршооны нягтлан бодох бүртгэлийн журам" батлагдсан. Журам нь 8 бүлгээс бүрдсэн. ЕРӨНХИЙ ЗҮЙЛ ХӨРӨНГӨ ӨР ТӨЛБӨР ЭЗДИЙН ӨМЧ ОРЛОГО БА ОЛЗ ЗАРДАЛ БА ГАРЗ БУСАД ҮЛГЭРЧИЛСЭН ЖИШЭЭ ХӨРӨНГӨ 2.1. ЭРГЭЛТИЙН ХӨРӨНГӨ Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгө, авлага, бараа материал, урьдчилж төлсөн зардал/тооцоо, борлуулах зорилгоор эзэмшиж буй эргэлтийн бус хөрөнгө зэрэг нь эргэлтийн хөрөнгөнд хамрагдана. 2.1.1. Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгө А. ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРӨЛТ Мөнгө нь касс дах бэлэн мөнгө, банкин дахь харилцах дансанд байгаа мөнгө, хугацаагүй хадгаламж, 3 сар хүртэл хугацаагаар хязгаарласан тусгай зориулалт бүхий мөнгөн сангаас бүрдэнэ. Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгөнд үнэ цэнийг нь өөрчлөх өчүүхэн бага эрсдэлийг мэдэрдэг, мөнгөний тодорхой дүнд чөлөөтэй хувирдаг, хөрвөх чадвар сайтай богино хугацаатай хөрөнгө оруулалт хамаарна.  Тусгай зориулалт бүхий мөнгөн санд жижиг мөнгөн сан, болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө, хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө зэрэг мөнгөн сан орно. Хоршоо нь мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийг эзэмшиж, захиран зарцуулах эрх үүссэн нөхцөлд хүлээн зөвшөөрнө. Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгийг ихэвчлэн богино хугацаат өр төлбөрийг барагдуулах зорилгоор эзэмших ба бодит шинжээрээ мөнгөтэй адилтгах хөрөнгө болж чадахгүй өмчийн хөрөнгө оруулалтыг мөнгөтэй адилтгах хөрөнгө гэж үзэхгүй. Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгө нь 3 сарын дотор мөнгөнд хөрвөх чадвартай, ямар нэг нөхцөлөөр хязгаарлагдаагүй байна. Жижиг мөнгөн сан гэж үнийн дүн багатай, жижиг зардлуудыг төлөхөд зориулагдсан тодорхой хязгаартай мөнгөн санг хэлнэ. Жижиг мөнгөн сангийн зарлагын гүйлгээг санг нөхөн дүүргэх өдөр бүртгэнэ. Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө гэж Хоршооны тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.6-д заасны дагуу хоршоонд учирч болох эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор хоршооны нийт борлуулалтын орлогоос хуваарилсан мөнгөн хөрөнгийг хэлнэ. Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө гэж Хоршооны тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1.д заасны хоршооны хөгжил, хоршооны гишүүний нийгэм, эдийн засгийн байдлыг дээшлүүлэх, амьдралын чанар, амьдрах орчныг сайжруулах зорилгоор төвлөрүүлсэн мөнгөн санг хэлнэ. Хоршоо "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө", "Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө " зэрэг мөнгөн сангуудын хөрөнгийг банканд байршуулна. Б. ХЭМЖИЛТ БА ҮНЭЛГЭЭ Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийг нэрлэсэн үнээр бүртгэнэ. Гадаад валютаар хийгдсэн ажил гүйлгээ- Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийг тухайн үеийн Монголбанкны албан ханшаар тооцон төгрөгт шилжүүлэн хүлээн зөвшөөрөх ба төгрөг, валютаар давхар бүртгэнэ. Тайлагналын өдөр гадаад валютыг тухайн өдрийн албан ханшаар дахин үнэлэх ба ханшийн тэгшитгэлээр үүссэн зөрүүг тайлант хугацааны олз, гарзаар хүлээн зөвшөөрнө. Хоршооны тухай хуулийн 25, 27 дугаар зүйлд заасны дагуу "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө", "Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө" зэрэг мөнгөн сангуудад хуваарилах, төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг захиран зарцуулах журмыг бүх гишүүдийн хурлаар батална. "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө"-ийн үлдэгдлийг Хоршооны тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд заасан хэмжээнд байлгах зорилгоор санг байгуулах хувь хэмжээг жил бүр шинэчлэн, тогтооно. Хоршооны тухай хуулийн : 25 дугаар зүйл.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах санд хөрөнгө хуваарилах 25.1.Хоршооны тухайн жилийн борлуулалтын нийт орлогын 20 хүртэл хувийг болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах санд хуваарилна. 25.2.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн хөрөнгийг хоршооны санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах, алдагдлыг нөхөх, эрсдэлийг бууруулахад ашиглана. 25.3.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн хөрөнгийг хөрөнгө оруулалтын зориулалтаар ашиглаж үл болно. 25.4.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах санд заавал байлгах хөрөнгийн хэмжээ нь хоршооны сүүлийн гурван жилийн борлуулалтын орлогын дунджийн 20 хувиас хэтрэхгүй байна. Мөн хуулийн 27 дугаар зүйл.Хоршооны хөгжлийн санд хөрөнгө төвлөрүүлэх 27.1.Хоршооны хөгжил, хоршооны гишүүний нийгэм, эдийн засгийн байдлыг дээшлүүлэх, амьдралын чанар, амьдрах орчныг сайжруулах зорилгоор хоршоо хөгжлийн сантай байж болно. 27.2.Энэ хуулийн 26.1-д "Хоршооны гишүүнд ногдох орлогын хувь хэмжээг Тэргүүлэгчид болон Хяналтын зөвлөлийн саналыг харгалзан бүх гишүүдийн хурлаар шийдвэрлэнэ" заасны дагуу хоршооны гишүүнд ногдох орлогыг хуваарилсны дараах орлогоос Хоршооны хөгжлийн санд хөрөнгө төвлөрүүлнэ. 27.3.Хоршооны хөгжлийн санд төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг захиран зарцуулах журмыг бүх гишүүдийн хурлаар батална. Дараагийн дугааруудад бусад мэдээллийг нэг бүрчлэн оруулах болно. Эх сурвалж: Legalinfo

Сангийн сайдын 2022 оны  8 дугаар сарын 01-ны өдрийн А/155 дугаар тушаалаар "Хоршооны нягтлан бодох бүртгэлийн журам" батлагдсан. Журам нь 8 бүлгээс бүрдсэн. ЕРӨНХИЙ ЗҮЙЛ ХӨРӨНГӨ ӨР ТӨЛБӨР ЭЗДИЙН ӨМЧ ОРЛОГО БА ОЛЗ ЗАРДАЛ БА ГАРЗ БУСАД ҮЛГЭРЧИЛСЭН ЖИШЭЭ 1. ЕРӨНХИЙ ЗҮЙЛ Хоршооны үйл ажиллагааг нягтлан бодох бүртгэлд тусгаж, санхүүгийн тайлан, тодруулгыг үнэн зөв бэлтгэхэд энэхүү журмын зорилго оршино. Энэ журмыг Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандарт (цаашид СТОУС гэх бөгөөд энэ нь хүчин төгөлдөр СТОУС, НББОУС болон тэдгээрийн хэрэглээний тайлбаруудаас бүрдэнэ) болон Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль, Хоршооны тухай хууль, холбогдох бусад хууль, тогтоомжид нийцүүлэн боловсруулсан болно. Энэ журамд нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн зарчмыг тусгаж, дансдын нийтлэг бичилтүүдийг үзүүлсэн. Энэ журамд тусгагдаагүй зүйлсийг бүртгэхдээ холбогдох СТОУС-ын заалтыг дагаж мөрдөнө. Хоршоо нь энэхүү журам, дансны жишиг жагсаалтад үндэслэн СТОУС, ЖДААН-ийн СТОУС болон Монгол Улсад мөрдөгдөж буй хууль, дүрэм, журамд бүрэн нийцсэн нягтлан бодох бүртгэлийн бодлого, журам, дансны дэлгэрэнгүй жагсаалтыг боловсруулж, мөрдөнө. Нягтлан бодох бүртгэлийг удирдан зохион байгуулах үүрэг, хариуцлагыг хоршооны Тэргүүлэгчид хүлээнэ. Хоршоо нь нягтлан бодох бүртгэлээ аккруэл сууриар хөтөлнө. Нягтлан бодох бүртгэлийн үзүүлэлтийн нэгж нь Монгол Улсын үндэсний мөнгөн тэмдэгт төгрөг, мөнгөөр илэрхийлэгдсэн байна. Хоршоог татан буулгах, үйл ажиллагааг нь зогсоох нөхцөл байдал үүссэнээс бусад тохиолдолд санхүүгийн тайланг тасралтгүй байх сууриар бэлтгэнэ. Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын өөрчлөлт, алдааны залруулга Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлого - Санхүүгийн тайлан бэлтгэх, толилуулахад тууштай мөрдөгдөх тухайн байгууллагын баталсан зүй тогтол болон тогтсон дэг журмын суурь юм. Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын өөрчлөлт- нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын өөрчлөлтийг буцаан өөрчлөх зарчмын дагуу тусгана. Буцаан үйлчлэх горим гэж нягтлан бодох бүртгэлийн шинэ бодлогыг анхнаас нь хэрэглэж байсан мэтээр хамгийн эхний тайлант үеэс хойш гарсан бүх ажил гүйлгээ, үйл явдлыг шинэ бүртгэлийн бодлогоор нөхөж орлуулан, бүртгэхийг хэлнэ. Нягтлан бодох бүртгэлийн тооцооллын өөрчлөлт - Хөрөнгөөс хүлээгдэж буй ирээдүйн үр өгөөж болон өр төлбөрийн явц нь тухайн санхүүгийн нөхцөл байдалд үнэлгээ хийсний үр дүнд хөрөнгө, өр төлбөрийн дансдын үлдэгдэл болон хөрөнгийн хэрэглээний зарцуулалтын дүн өөрчлөгдөхийг нягтлан бодох бүртгэлийн тооцооллын өөрчлөлт гэнэ. Нягтлан бодох бүртгэлийн тооцооллын өөрчлөлтийг ирээдүйн тайлант үеүдэд хүлээн зөвшөөрнө. Шинэ нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхэлсэн өдрөөс хойших цаг хугацаанд ажил гүйлгээ болон өөр бусад үйл явдлын тооцооллын өөрчлөлтийн нөлөөг гарсан тайлант хугацаа эсвэл ирээдүйн тайлант хугацаанд хүлээн зөвшөөрч бүртгэхийг ирээдүйд гүйцээн мөрдөх горим гэнэ. Нягтлан бодох бүртгэлийн алдааны залруулга- Санхүүгийн тайлангийн үзүүлэлтүүдийг хүлээн зөвшөөрөх, үнэлэх, толилуулах, тодруулахтай холбоотойгоор алдаа гарч болно. Нягтлан бодох бүртгэлийн алдааг боломжит хэмжээнд тухайн тайлант үед илрүүлж, санхүүгийн тайланг баталж, хэвлэн нийтлэхээс өмнө залруулна. Өмнөх тайлант үеүдэд хамаарах нягтлан бодох бүртгэлийн алдааг илрүүлсэн тайлант үед нь буцаан үйлчлэх горимоор залруулна. Дараагийн дугааруудад бусад мэдээллийг нэг бүрчлэн оруулах болно. Эх сурвалж: Legalinfo

Өнөөдөр Богино хугацаат өр төлбөрийн дансны бүртгэлийн тухай мэдээлэл оруулж байна. Дансны өглөг = Бараа материал, ажил үйлчилгээг зээлээр Банкны богино хугацаат зээл= Банкнаас зээл авсан үед Вексель гэдэг нь төлбөр хариуцагчаас тодорхой хэмжээний мөнгөн хөрөнгийг тогтоосон хугацаанд ямар нэгэн нөхцөл болзолгүйгээр үл маргалдах журмаар вексель эзэмшигчид төлөхийг харилцан тохиролцож баталсан төлбөрийн баримтыг хэлэх бөгөөд төлбөр тооцооны үнэт цаас юм. Худалдан авсан бараа материалын үнийг төлөх тухайгаа баталж, хүүтэй вексель гаргасан бол бараа материалын дансанд векселийн нэрлэсэн үнээр бүртгэнэ. Хүү тооцдоггүй векселийг бүртгэхдээ хөнгөлөлт тооцох ба Өрийн бичгийн эсрэг "Өрийн бичгийн хөнгөлөлт" гэсэн тохируулах дансыг ашиглана. Хойшлогдсон татварыг хүлээн зөвшөөрөх буюу Татварын өмнөх ашиг нь Татвар ногдуулах орлогоос их үед Хойшлогдсон татварыг хүлээн зөвшөөрөх буюу Татварын өмнөх ашиг нь Татвар ногдуулах орлогоос бага үед Хойшлогдсон татварын өглөг болон Хойшлогдсон татварын хөрөнгийн бууралтын үед Асуух зүйл байвал бичээрэй. Хариулт өгөхөд бэлэн байх болно.

Эрхэм ААНБ-ын захирлуудаа та бүхэн байгууллага байгуулаад татварын тайлангаа илгээдэг гол түлхүүр болох тоон гарын үсгийг хаанаас авдаг, хэрхэн авдаг, тоон гарын үсэг маань хаана хадгалагдаж байгааг мэдэж байна уу. Алхам1 : Татварын тайлангуудаа илгээх тоон гарын гэж юу вэ? Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн 4.1.3."тоон гарын үсэг" гэж энэ хуулийн 6.2-т заасан шаардлагыг хангасан цахим гарын үсгийг; 6.2.3.мэдээлэлд тоон гарын үсгийг хавсаргасан, эсхүл нэгтгэсний дараа мэдээлэлд өөрчлөлт оруулсан, мэдээллийн бүрэн бүтэн эсэхийг мэдэх боломжтой байх. Алхам2: Татварын тайлангуудаа илгээх тоон гарын үсгийг яаж авдаг вэ? Өөрийн харьяа татварын байгууллага руугаа хүсэлт илгээнэ. Алхам3:  Татварын тайлангуудаа илгээх тоон гарын үсэг маань хаана байна вэ? Алхам4:  Татварын тайлангуудаа илгээх тоон гарын үсэг маань хаана байна вэ? Амжилт.

Бид Монгол банкны ханшийн мэдээг сүүлийн 8 жилийн байдлаар нэгтгэн орууллаа. Доллар, рубль, юанын ханшуудыг оруулж байн.а Доллар нь 8 жилийн өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 5.6 хувиар, рубль 14.3 хувиар, юань 7.4 хувиар тус тус өссөн байна. *Рубль: Юань: Амжилт. Эх сурвалж: Монгол банк

Хүүгийн орлогын тайлагнахын тулд бидэнд Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа банкнуудын регистрийн дугаар хэрэг болоод байна уу. д/д Банкны нэр Регистрийн дугаар Хаяг 1 Худалдаа хөгжлийн банк 2635534 СБД, Сэнтрал тауэрын урд ХХБ, 11-331245 (1780) 2 Голомт банк 2075377 СБД, Хүүхдийн ордны урд, Парк плейс оффис 12 давхарт, 7575-1111 (1270) 3 Хас банк 2578697 Соёлын төв өргөөний ард, Хас банкны төв байр 4 давхарт, 7577-1888 (812) 4 Хаан банк 2693321 ХУД, Энхтайваны гүүрний урд, Хаан банк цамхаг 11-332333 (4979) 5 Төрийн банк 5341469 ЧД, Цэцэг төвийн зүүн талд, Төрийн банк 11-310103 6 Ариг банк ХУД, Их Хуралдай Бизнес төв 13-н давхарт, 7013-3060 7 М банк 6207618 СБД, 1-р хороо, Шангри-Ла Молл төв, 3 давхар, 318 тоот 8 Богд банк 5903858 ЧД, Сүхбаатарын талбайн баруун талд Бодь цамхаг, 4 давхарт, 7577-1199 9 Капитрон банк 4374185 СБД, Улсын циркийн зүүн талд Капитрон банк, 11-328373 (1081) 10 Тээвэр хөгжлийн банк 2078201 СБД, Шангри-Ла оффис, 15 давхарт, 7716-9999 11 Чингис хаан банк 2698072 СБД, Баянгол зочид буудлын урд, Гэрэгэ тауэр 4 давхарт, 7510-5555 Эх сурвалж: Монгол банк, банкуудын сайтууд

Аудитын олон улсын стандарт 210 - Аудитын ажлын нөхцөлийг тохирох Нягтлан Бодох Бүртгэлийн Олон Улсын Холбооноос Аудитын Олон Улсын Стандартыг батлан гаргадаг. 200-299 - Ерөнхий зарчмууд ба үүрэг хариуцлага 300-399 - Үнэлэгдсэн эрсдэлд өгөх хариу ба эрсдлийн үнэлгээ 500-599 - Аудитын нотлох зүйл 600-699 - Бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил 700-799 - Аудитын дүгнэлт ба тайлагнал 800-899 - Тусгайлсан зүйлс АОУС 210: Аудитын зорилго нь : Аудитор дараах байдлаар аудитын ажлыг гүйцэтгэх нөхцлийг харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр аудитын ажлын хүсэлтийг хүлээн авах эсвэл өмнө эхэлсэн ажлаа үргэлжлүүлэхийг зорилго болгоно. Аудитын ажлыг эхлэх урьдчилсан эсэхийг тогтоох Аудитын ажлын нөхцөлийн талаар аудитор ба байгууллагын удирдлага, түүнчлэн шаардлагатай тохиолдолд аудитор ба засаглалыг хариуцсан этгээдийн хооронд ижил ойлголттой байгаа эсэхийг батагаажуулах Тодорхойлолтууд: Аудитын урьдчилсан нөхцлүүд: Санхүүгийн тайланг бэлтгэхдээ байгууллагын удирдлага хүлээн зөвшөөрөгдсөн санхүүгийн тайлангийн үзэл баримтлал ашигласан байдал, байгууллагын удирдлага болон шаардлагатай тохиолдолд засаглалыг хариуцсан этгээдтэй аудитыг гүйцэтгэх урьдчилсан нөхцлийн талаар хийсэн тохиролцоо. Удирдлага: Байгууллагын удирдлага болон шаардлагатай тохиолдолд байгууллагын засаглалыг хариуцсан этгээд. Эх сурвалж: ММНБИ,"Аудитын төрлүүд" Б.Авирмэд, АОУС

Аудитын олон улсын стандарт 200 -Хараат бус аудитын ерөнхий зорилго ба аудитыг Аудитын Олон Улсын Стандартын дагуу гүйцэтгэх Нягтлан Бодох Бүртгэлийн Олон Улсын Холбооноос Аудитын Олон Улсын Стандартыг батлан гаргадаг. 200-299 - Ерөнхий зарчмууд ба үүрэг хариуцлага 300-399 - Үнэлэгдсэн эрсдэлд өгөх хариу ба эрсдлийн үнэлгээ 500-599 - Аудитын нотлох зүйл 600-699 - Бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил 700-799 - Аудитын дүгнэлт ба тайлагнал 800-899 - Тусгайлсан зүйлс АОУС 200: Аудитын зорилго нь : Санхүүгийн тайлангийн зорилтот хэрэглэгчдийн зүгээс санхүүгийн тайланд итгэх итгэл үнэмшлийг нэмэгдүүлэхэд явдал юм. Санхүүгийн тайланг бүх материаллаг зүйлсийн хувьд холбогдох санхүүгийн тайлагналын үзэл баримтлалын дагуу бэлтгэсэн эсэх талаар аудитор санал дүгнэлтээ илэрхийлснээр Хамгийн ерөнхий зорилго бол баримтлалын хувьд тухайн санхүүгийн тайланг бүх материаллаг зүйсийн хувьд үнэн зөв толилуулсан буюу уг үзэл баримтлалын дагуу үнэн, бодитой илэрхийлсэн эсэх талаарх аудиторын санал дүгнэлтийг Уг санал дүгнэлтүүдээ гаргах боломжийг аудиторт олгохын тулд АОУС болон холбогдох ёс зүйн шаардлагуудын дагуу аудитыг гүйцэтгэдэг. Аудит хийгдэх санхүүгийн тайлан нь байгууллагйн удирдлагын бэлтгэж, засаглах эрх бүхий этгээдүүдийн хянасан тухайн байгууллагын санхүүгийн тайлан юм. АУОС нь удирдлага буюу засаглах эрх бүхий этгээдэд хариуцлага хүлээлгэхгүй бөгөөд тэдгээрийн үүрэг хариуцлагыг удирдан зохицуулах хууль, зохицуулалтыг үгүйсгэхгүй. Гэвч АОУС дагуу аудит нь удирдлага түүнчлэн зохистой тохиолдолд засаглах эрх бүхий этгээд тухайн аудит хийхэд чухал ач холбогдолтой тодорхой үүрэг хариуцлагыг хүлээг зөвшөөрснө гэсэн үг юм. Санхүүгийн тайлангийн аудит нь засаглах эрх бүхий этгээдүүдийг тэдний хүлэх хариуцлагаас чөлөөлөхгүй. Санхүүгийн тайлан нь залилан болон алдааны улмаас үүсэх материллаг буруу илэрхийллээс бүхэлдээ ангид эсэх талаарх үндэслэлтэй нотолгоог аудиторын санал дүгнэлтийн суурь болгон авахыг аудитороос шаарддаг бөгөөд үндэслэлтэй нотолгоо гэдэг нь баталгааны дээд түвшин юм. Аудиторын материаллаг байдлын тухай ухагдахууныг аудитыг төлөвлөж, гүйцэтгэх ба хэрэв байгаа бол санхүүгийн тайлан дахь алтваа засварлаагүй буруу илэрхийлэл болон аудитаар тогтоосон буруу илэрхийллийн үр нөлөөг үнэлэхэд аль алинд нь хэрэглэдэг. Буруу илэрхийлэл, түүнслэл орхигдуулалт нь дангаараа буюу нэгдсэн дүнгээрээ тухайн санхүүгийн тайланд үндэслэн гаргах хэрэглэгчдийн эдийн засгийн шийдвэрт нөлөөлөхөөр ул үндэслэлтэйгээр хүлээгдэж байвал ерөнхийдөө материаллаг гэж үзнэ. Аудиторын санал дүгнэлт нь бүхэлдээ тухайн санхүүгийн тайланг авч үздэг бөгөөд бүхэлдээ санхүүгийн тайланд материаллаг бус буруу илэрхийллийг илрүүлэх талаар аудитор хариуцлага хүлээхгүй. Үндэслэлтэй нотолгоо олж авахад аудиторыг дэмжихэд чиглэгдсэн зорилтууд, шаардлагууд, хэрэглээ ба бусад тайлбар маттериоыг агуулсан байдаг. АОУС нь бусад зүйлсүүдээс гадна аудитын төлөвлөлт ба гүйцэтгэлийн явцад аудиторыг мэргэжлийн үнэлэлт хийх, мэргэжлийн үл итгэх үзлээр хандахыг шаардана: Залилан буюу алдааны улмаас үүсэх материаллаг буруу илэрхийллийн эрсдэлийг тухай байгууллага болон түүний орчин, тухайн байгууллагын дотоод хяналтын талаарх ойлголтод үндэслэн тогтоох ба үнэлэх Үнэлсэн эрсдэлд тохирох хариултыг зохиомжлон, хэрэгжүүлсэнээр материаллаг буруу илэрхийлэл оршин байгаа эсэх талаарх аудитын хангалттай, зохистой нотолгоог олж авах Олж авсан аудитын нотолгооноос гарсан дүгнэлтэнд үндэслэн тухайн санхүүгийн тайланд санал дүгнэлтээ илэрхийлэх Эх сурвалж: ММНБИ,"Аудитын төрлүүд" Б.Авирмэд, АОУС

Аудитын олон улсын стандартын жагсаалт № Стандартын нэр Дугаар Агуулга 1 Хараат бус аудиторын ерөнхий зорилго ба аудитыг олон улсын стандартуудын дагуу гүйцэтгэх 200 Аудитын зорилго, Ерөнхий зарчмууд, цар хүрээ, үндэслэл, магадлагаа, санхүүгийн тайлангийн хувьд хүлээх хариуцлага 2 Аудитын ажлын нөхцөлийг тохиролцох 210 Аудитын гэрээт ажлын захидал, түүний загвар, давтан хийх, аудит нь гэрээний нөхцөлд гарсан өөрчлөлтийг зөвшөөрөх 3 Санхүүгийн тайлангийн аудитын чанарын удирдлага 220 Аудитын компани, аудитын гэрээт ажил, АЧХ-ын горим журмуудын үлгэрчилсэн загвар 4 Санхүүгийн тайлангийн аудитад хууль тогтоомж, дүрэм журмыг анхаарах 250 Компанийн удирдлагын үүрэг, хариуцлага, зөрчлийг тайлагнах, гэрээт ажлаас татгалзах, хууль, дүрэм журам зөрчсөн байж болохшинж тэмдэгүүд 5 Засаглах эрх бүхий этгээдтэй харилцах 260 Аудитор нь санхүүгийн тайлангийн аудиттай холбоотой засаглах удирдлагатай харилцах 6 Үйлчилгээний байгууллагыг ашигладаг аж ахуйн нэгжтэй холбоотой аудитын анхаарах асуудлууд 402 Аудиторын анхаарах зүйл, НББ-ыг нь хөтөлдөг байгууллагын аудиторын тайлан 7 Аудитын нотолгоо 500 Аудитын эсрэг нотолгоо, нотолгоо олж авах горим, журмууд 8 Аудитын нотолгоо- Сонгосон зүйлсийн хувьд тусгайлан анхаарах асуудал 501 Аудитын нотлох зүйлсийн хувьд сонгосон үзүүлэлтийг тусгайлан анхаарах зүйлсийн талаар 9 Санхүүгийн тайлангийн аудитад түүвэрлэлтийг ашиглах 530 Түүвэр хийх, түүвэрлэх аргыг сонгох, түүвэрлэлтинй үр ашгийн үнэлгээ, хяналтын тустэд зориулсан түүврийн хэмжээнд нөлөөлдөг хүчин зүйлсүүдийн жишээ, үндсэн горимд зориулсан түүвэрлэлтийн хэмжээнд нөлөөлдөг хүчин зүйлүүд 10 Нягтлан бодох бүртгэлийн тооцоолол ба холбогдох нэмэлт тодруулгад хийх аудит 540 Нягтлан бодох бүртгэлийн талаар аудит хийх талаар 11 Дараа үеийн үйл явдал 560 Аудитор нь балансын дараах үйл явдлын талаар баримтлах зүйлсийг тусгах 12 Тасралтгүй байх зарчим 570 Аудитор нь тухайн байгууллагын тасралтгүй байх зарчим хэрхэн хэрэгжиж байгаа талаарх зүйлсийг тусгадаг 13 Бичгээрх тайлбар мэдүүлэг 580 Санхүүгийн тайлангийн үед хүлээх хариуцлагыг удирдлага хүлээн зөвшөөрөх, удирдлагын батламж мэдэгдэл аудитын нотолгоо болох, удирдлагын батламж мэдэгдлийн баримтыг баталгаажуулах, түүнийг гаргаж өгөхөөс татгалзсан үед авах арга хэмжээ, удирдлагын батламж мэдэгдлийн захидал 14 Санхүүгийн тайланд дүгнэлт өгөх болон тайлагнах 700 Аудиторын тайлангийн бүрдэл хэсэг, тайлангийн загвар, төрөлжсөн тайлангууд, зөрчилгүй тайлангаас бусад төрлийн дүгнэлт гаргах нөхцөл 15 Хараат бус аудиторын тайланд аудитын гол асуудлыг мэдээлэх 701 16 Хараат бус аудиторын тайлангийн санал дүгнэлтийг өөрчлөх 705 Энэхүү стандартаар аудитор АОУС700-ын дагуу дүгнэлт боловсруулахдаа санхүүгийн тайлангуудад өгөх аудитын дүгнэлтийг өөрчлөх шаардлагатай гэж дүгнэсэн нөхцөл байдалд тохирох тайланг гаргах аудиторын хариуцлагыг зохицуулдаг. 17 Хараат бус аудиторын тайлан дахь асуудлыг онцлон тэмдэглэсэн параграф ба бусад асуудлын параграф 706 Санхүүгийн тайлангийн тухайд хэрэглэгчийн ойлголтыг бүрдүүлэхэд тулгаар ач холбогдолтой бөгөөд санхүүгийн тайланд толилуулагдаж тодруулагдсан асуудалд хэрэглэгчдийн анхаарлыг хандуулах 18 Зэрэгцүүлэгдэх мэдээлэл-Зэрэгцүүлэгдэх санхүүгийн тайлан болон холбогдох тоон үзүүлэлт 710 Санхүүгийн тайлангийн аудит дахь зэрэгцүүлсэн мэдээлэлтэй холбоотой аудиторын үүрэг хариуцлага, эхний үлдэгдэл, АОУС 510 -ын заавар шаардлагууд 19 Бусад мэдээлэлтэй холбоотой аудиторын хариуцлага 720 Аудит хийгдсэн санхүүгийн тайлан, аудиторын тайланд асуугалагдсан баримт бичиг дахь бусад мэдээлэлтйэ холбоотой аудиторын үүрэг хариуцлага Эх сурвалж: ММНБИ