ХОРШООНЫ НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ЖУРАМ

Сангийн сайдын 2022 оны  8 дугаар сарын 01-ны өдрийн А/155 дугаар тушаалаар "Хоршооны нягтлан бодох бүртгэлийн журам" батлагдсан. Журам нь 8 бүлгээс бүрдсэн.

1. ЕРӨНХИЙ ЗҮЙЛ

2. ХӨРӨНГӨ

3. ӨР ТӨЛБӨР

4. ЭЗДИЙН ӨМЧ

5. ОРЛОГО БА ОЛЗ

6. ЗАРДАЛ БА ГАРЗ

7. БУСАД

8. ҮЛГЭРЧИЛСЭН ЖИШЭЭ

2. ХӨРӨНГӨ

   2.1. ЭРГЭЛТИЙН ХӨРӨНГӨ

   Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгө, авлага, бараа материал, урьдчилж төлсөн зардал/тооцоо, борлуулах зорилгоор эзэмшиж буй эргэлтийн бус хөрөнгө зэрэг нь эргэлтийн хөрөнгөнд хамрагдана.

   2.1.1. Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгө

   А. ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРӨЛТ

   Мөнгө нь касс дах бэлэн мөнгө, банкин дахь харилцах дансанд байгаа мөнгө, хугацаагүй хадгаламж, 3 сар хүртэл хугацаагаар хязгаарласан тусгай зориулалт бүхий мөнгөн сангаас бүрдэнэ.

   Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгөнд үнэ цэнийг нь өөрчлөх өчүүхэн бага эрсдэлийг мэдэрдэг, мөнгөний тодорхой дүнд чөлөөтэй хувирдаг, хөрвөх чадвар сайтай богино хугацаатай хөрөнгө оруулалт хамаарна. 

   Тусгай зориулалт бүхий мөнгөн санд жижиг мөнгөн сан, болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө, хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө зэрэг мөнгөн сан орно.

   Хоршоо нь мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийг эзэмшиж, захиран зарцуулах эрх үүссэн нөхцөлд хүлээн зөвшөөрнө.

   Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгийг ихэвчлэн богино хугацаат өр төлбөрийг барагдуулах зорилгоор эзэмших ба бодит шинжээрээ мөнгөтэй адилтгах хөрөнгө болж чадахгүй өмчийн хөрөнгө оруулалтыг мөнгөтэй адилтгах хөрөнгө гэж үзэхгүй. Мөнгөтэй адилтгах хөрөнгө нь 3 сарын дотор мөнгөнд хөрвөх чадвартай, ямар нэг нөхцөлөөр хязгаарлагдаагүй байна.

   Жижиг мөнгөн сан гэж үнийн дүн багатай, жижиг зардлуудыг төлөхөд зориулагдсан тодорхой хязгаартай мөнгөн санг хэлнэ. Жижиг мөнгөн сангийн зарлагын гүйлгээг санг нөхөн дүүргэх өдөр бүртгэнэ.

   Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө гэж Хоршооны тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.6-д заасны дагуу хоршоонд учирч болох эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор хоршооны нийт борлуулалтын орлогоос хуваарилсан мөнгөн хөрөнгийг хэлнэ.

   Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө гэж Хоршооны тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1.д заасны хоршооны хөгжил, хоршооны гишүүний нийгэм, эдийн засгийн байдлыг дээшлүүлэх, амьдралын чанар, амьдрах орчныг сайжруулах зорилгоор төвлөрүүлсэн мөнгөн санг хэлнэ.

   Хоршоо "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө", "Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө" зэрэг мөнгөн сангуудын хөрөнгийг банканд байршуулна.

   Б. ХЭМЖИЛТ БА ҮНЭЛГЭЭ

   Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийг нэрлэсэн үнээр бүртгэнэ.

   Гадаад валютаар хийгдсэн ажил гүйлгээ-Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн мөнгө ба түүнтэй адилтгах хөрөнгийг тухайн үеийн Монголбанкны албан ханшаар тооцон төгрөгт шилжүүлэн хүлээн зөвшөөрөх ба төгрөг, валютаар давхар бүртгэнэ. Тайлагналын өдөр гадаад валютыг тухайн өдрийн албан ханшаар дахин үнэлэх ба ханшийн тэгшитгэлээр үүссэн зөрүүг тайлант хугацааны олз, гарзаар хүлээн зөвшөөрнө.

   Хоршооны тухай хуулийн 25, 27 дугаар зүйлд заасны дагуу "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө", "Хоршооны хөгжлийн сангийн мөнгөн хөрөнгө" зэрэг мөнгөн сангуудад хуваарилах, төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг захиран зарцуулах журмыг бүх гишүүдийн хурлаар батална.

   "Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн мөнгөн хөрөнгө"-ийн үлдэгдлийг Хоршооны тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд заасан хэмжээнд байлгах зорилгоор санг байгуулах хувь хэмжээг жил бүр шинэчлэн, тогтооно.

   Хоршооны тухай хуулийн :

   25 дугаар зүйл.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах санд хөрөнгө хуваарилах

   25.1.Хоршооны тухайн жилийн борлуулалтын нийт орлогын 20 хүртэл хувийг болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах санд хуваарилна.

   25.2.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн хөрөнгийг хоршооны санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах, алдагдлыг нөхөх, эрсдэлийг бууруулахад ашиглана.

   25.3.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах сангийн хөрөнгийг хөрөнгө оруулалтын зориулалтаар ашиглаж үл болно.

   25.4.Болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах санд заавал байлгах хөрөнгийн хэмжээ нь хоршооны сүүлийн гурван жилийн борлуулалтын орлогын дунджийн 20 хувиас хэтрэхгүй байна.

   Мөн хуулийн 27 дугаар зүйл.Хоршооны хөгжлийн санд хөрөнгө төвлөрүүлэх

   27.1.Хоршооны хөгжил, хоршооны гишүүний нийгэм, эдийн засгийн байдлыг дээшлүүлэх, амьдралын чанар, амьдрах орчныг сайжруулах зорилгоор хоршоо хөгжлийн сантай байж болно.

   27.2.Энэ хуулийн 26.1-д "Хоршооны гишүүнд ногдох орлогын хувь хэмжээг Тэргүүлэгчид болон Хяналтын зөвлөлийн саналыг харгалзан бүх гишүүдийн хурлаар шийдвэрлэнэ" заасны дагуу хоршооны гишүүнд ногдох орлогыг хуваарилсны дараах орлогоос Хоршооны хөгжлийн санд хөрөнгө төвлөрүүлнэ.

   27.3.Хоршооны хөгжлийн санд төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг захиран зарцуулах журмыг бүх гишүүдийн хурлаар батална.

Дараагийн дугааруудад бусад мэдээллийг нэг бүрчлэн оруулах болно.

Эх сурвалж: Legalinfo